پسیلافاگوس و کفشدوزک ها برای محیط زیست و مزارع کشاورزی بسیار مفیدهستند و دشمن طبیعی آفت پسیل پسته هستند
دکتر حسین حکم ابادیی
عضو و هیأت علمی ایستگاه تحقیقات دامغان
حفاظت و حمایت از دشمنان طبیعی
بر اساس اطلاعات موجود، کنترل طبیعی پسیل معمولی پسته در طبیعت توسط 18 گونه از دشمنان طبیعی انجام میشود. تخم و پوره‌های پسیل معمولی پسته غذای مناسبی برای 8 گونه از کفشدوزک‌های فعال در باغ‌های پسته است. علاوه بر کفشدوزک‌ها که از مهم‌ترین عوامل کنترل طبیعی پسیل به حساب می‌آیند، زنبور پسیلافاگوس، سن‌های شکارگر، بالتوری سبز و کنه‌های شکارگر نیز از دشمنان طبیعی این آفت در ایران محسوب می شوند.
استفاده از سموم کم خطر
در صورتی‌که بتوان در طول فصل زراعی و به ویژه در اوایل و اواخر فصل از سموم کم خطر مانند هگزافلومورون و انویدور استفاده کرد علاوه برکنترل پسیل پسته، دشمنان طبیعی این آفت حفظ می‌گردد. همچنین صابون‌هاي سمپاشی و موادظرفشویی (ریکا) اثر جنبی کمی روي دشمنان طبیعی دارند که می‌توان براي مبارزه با این آفت به تنهایی و یا همراه با سموم استفاده نمود.
محدود کردن زمان سمپاشی
محدود ساختن سمپاشی به زمانی که دشمنان طبیعی حضور ندارند و یا در مرحلههاي که آسیب‌پذیر نباشند، باعث کاهش اثر آفت کشها بر دشمنان طبیعی میشود. دشمنان طبیعی پسیل معمولی پسته اوایل فصل و اواخر فصل جمعیت بالاتري دارند؛ بنابراین در ابتداي فصل و اواخر فصل سمپاشی کمتري صورت گیرد و در صورت نیاز از سموم کم خطر استفاده شود. در اواسط فصل یعنی ماههاي تیر و مرداد که جمعیت و فعالیت دشمنان طبیعی کمتر است و همچنین گیاه میزبان به خسارت پسیل حساستر است، می توان از سایر حشره‌کشها استفاده نمود.
تخمين جمعيت آفت و نمونه برداري منظم
براي اطلاع از جمعيت آفت در طول فصل، لازم است نمونه برداری منظم حداكثر 7 روزه از باغ صورت گيرد. بهتر است در اين نمونهبرداريها جمعيت تخم، پوره و حشره كامل تخمين زده شود و بر اساس جمعيت هر مرحله رشدي آفت تصميم به مبارزه گرفت. زماني كه ميانگين جمعيت پوره ها روي هر برگچه به بيش از 5 عدد رسيد، اقدام به مبارزه شود كه در ابتداي فصل با صابون‌ها و سموم كم خطر و در ادامه فصل در صورتي كه جمعيت بالاتر رفت از سموم ديگر استفاده شود. همچنين در كاربرد سموم تناوب رعايت شود و از استفاده از يك حشره‌كش در چند نوبت سمپاشي متوالي خودداري گردد.
سمپاشی روي مرحله پورگی آفت
با توجه به اينكه اكثر سموم بر روي مرحله پوره‌گي آفت موثر‌تر هستند، بنابراين زمان سمپاشي بايد با مرحله پور‌گي منطبق گردد. لذا در هنگام بررسي باغ چنانچه تعداد تخم آفت زياد باشد، مي‌توان 3 تا 7 روز سمپاشي را به تأخير انداخت تا تخم‌ها تفريخ شوند
زنبور پسیلافاگوس از مهم ترین دشمنان طبیعی پسیل است. زنبور پسیلافاگوس به تمام سنین پورگی پسیل حمله می کند و نوزادان زنبور داخل به خوبی داخل بدن پوره های پسیل پرورش می یابند. از ویژگی های این زنبور قدرت جستجوگری بالایی داشته و میزبان خود را به سرعت پیدا می کند.
زنبور پسیلافاگوس داخل پوره های مومیایی شده پسیل که روی برگ های درخت پسته قرار دارند به صورت شفیره زمستان گذرانی می کند. برگ ها در پاییز ریزش کرده و در نتیجه شفیره زنبور داخل پوره مومیایی شده پوره هم به همراه برگ ریزش می کند حشرات کامل زنبور در هفته سوم فروردین ماه ظاهر می شوند، زمانی که پوره های جوان پسیل روی درختان وجود دارد و با حمله به آن ها تولید مثل خود را شروع می کند.
از جایی که امکان پرورش و رها سازی این زنبور مفید وجود ندارد بنابراین تنها راه ممکن حمایت از این حشرات مفید از طریق انجام سمپاشی های کمتر و استفاده از سموم کم خطر برای زنبور و عملیات زراعی صحیح در باغ می باشد یکی از موارد زراعی که در حفظ این حشرات مفید توصیه می شود انجام شخم صحیح است.
گفته می شود عملیات شخم در بین ردیف ها انجام شود و هم عرض تاج درخت که معمولا برگ های حاوی شفیره های پسیلافاگوس در آن جا قرار دارد دست نخورده باقی بماند.
منبع : پسته رفسنجان ، انجمن پسته ایران ، دکتر حسین حکیم آبادی